Aile Ne Demektir? Bunun Ehemmiyeti…

(Merhum Ahmet Hamdi Akseki’nin ‘İSLÂM DÎNİ İtikat, İbâdet ve Ahlâk’ adlı eserinin 1960 tarihli Onbirinci Baskısında* yer alan, bu çok sevdiğim yazısından bazı paragrafları sizlere aktarmak istedim...)
Şahsi vazifelerden önce aile vazifeleri gelir. Aile her ferdin mensubu olduğu ufak bir cemiyettir. Bunun azalarını; karı- koca, ana-baba, çocuklar, hısım ve akrabalar teşkil etmektedir.

Ne kadar mütemeddin cemiyetler varsa ilk şekilleri ailelerdir. Ailelerin bir araya gelmesinden cemiyet doğar. Ailenin ehemmiyeti çok büyüktür. İnsan memleketine, milletine karşı borçlu olduğu vazife hislerini en ziyade burada öğrenir. Bütün sevgilerin, her türlü faziletlerin kaynağı ailedir. İnsan büyüklere hürmet ve itaati, küçüklere şefkat ve merhameti, bütün insanlara karşı faydalı olmayı hülâsa hem yaradana hem de O’nun yarattıklarına karşı vazifelerini hep ana kucağında baba ocağında öğrenir. Esas orasıdır, orada verilen terbiyenin tesiri çok büyüktür. 

Bunun içindir ki; azaları karşılıkla vazifelerini yapan, muntazam bir aileden husule gelen bir cemiyette, o nispette sağlam olur.

Aile vazifelerini şu surette hülasa edebilirsiniz.

1. Karı Kocanın Birbirine Karşı Vazifeleri
2. Ana ile Babanın Çocuklarına Karşı Vazifeleri
3. Çocukların Ana ve Babalarına Karşı Vazifeleri
4. Kardeşlerin Birbirine Karşı Vazifeleri
5. Hısım ve Akraba Arasındaki Vazifeler
6. Evimizde Hizmet Edenlere Karşı Vazifelerimiz

Evlenme; meşru bir vazifedir.

1: Karı Kocanın Birbirine Karşı Vazifeleri

Kadının da erkeğinde ayrı ayrı vazifeleri vardır. Karı- koca arasında her şeyden evvel karşılıklı ve samimi sevgi olmalıdır. Her birisinin diğerini ölünceye kadar hayat yoldaşı ve sır arkadaşı bilmesi lazımdır. Evlenmiş olan bir erkek; evinden başka bir şey düşünmemeli, kurmak istediği yuvayı sağlamlaştırmak için daima çalışmalıdır.

Evine yan bakarak aileye vereceği kuvvet ve servetin muhabbet ve müveddetin bir kısmını harice götürmek ve bu suretle rabıtasını gevşetmek çok çirkin bir harekettir. Aynı zamanda kadınlara karşı daima nezaketle ve yumuşaklıkla muamelede bulunmalıdır.

PEYGAMBER EFENDİMİZ (S.A.V.) müminlerin imanca en kamil olanları ahlakı güzel ve ailesine nezaketle muamele edenlerdir.

2: Ana ile Babanın Çocuklarına Karşı Vazifeleri

Ana babanın vazifesi yalnızca Dünya’ya çocuk getirmek değildir. Çocuklarının mensup olduğu cemiyete, hatta bütün beşeriyete faydalı bir uzuv olmasına çalışmaları da lazımdır.  İnsaniyete karşı muzur hastalıklı biri olmalarına yine anne baba sebep olabilir. Çünkü çocuklar içtimai, sıhhi,  ahlaki,  maddi, manevi bir çok hastalıkları da ana ve babadan alırlar. Onların hayırlı veya hayırsız bir insan olabilmeleri her şeyden ziyade aldıkları terbiyeye bağlıdır.

Ayrıca çocuk doğduktan itibaren 6-7 yaşına kadar devam eden ilk devirde ana ile babanın ilk ve en mühim vazifesi koruma kaidelerine göre sıhhatini temin etmektir. Onun her surette inkişafına çalışmaktır.

Çocukları severken; birini diğerinden üstün tutmamak lazımdır. Çocuklara beddua etmekten son derece kaçınmak lazımdır. Hülasa çocuğun iyi veya kötü olmasından ana baba;  hem cemiyet nazarında  hem de Allah yanında mesuldur.

PEYGAMBER EFENDİMİZ (S.A.V.) “çocuklarınıza iyi bakınız, onları güzel terbiye ediniz” buyurmuşlardır. Çocukları yaşayacakları istikbale göre hazırlamak, onların tahsil ve terbiyelerine  son derece dikkat etmek ana baba için borçtur. Çocuklarımızın en hayırlı hayatı yaşayabilmeleri için ne gibi bir hizmet bekliyorsa, onu anlamalı ve ona göre hazırlamalıdır. Her devrin kendine göre bir ihtiyacı olduğunu unutmamalıdır.

3:  Çocukların Ana ve Babalarına Karşı Vazifeleri

Çocukların ana ve babalarına karşı vazifeleri Kur’ân-ı Kerim ile Peygamberimizin hadislerinde beyan olunmuştur. Onları da şu suretle hülâsa edeceğiz:

1.       Anasına babasına ihsân etmek, (sözü, işi varsa malı ile iyilikte bulunmak)

2.       Ana ile babaya (üf) bile dememek; onlara karşı gerek dili gerek tavır ve hareketi ile en ufak bir hürmetsizliği, bıkkınlığı andıracak hiçbir şeyde bulunmamak,

3.       Anaya ve babaya sert söylememek, gönüllerini kıracak bir lisan kullanmamak, öyle bir harekette bulunmamak,

4.       Yüzlerine sert ve öfkeli bakmamak, onlara karşı ekşi ve asık suratlı olmayıp dâimâ güleryüzlü ve yumuşak sözlü olmak..

PEYGAMBER EFENDİMİZ (S.A.V.) hadislerinden;

“Allahın rızası ana ve babayı, kendinden memnun ve razı etmekle kazanılır. Anaya babaya itaat Allah’a itaattir. Onlara karşı gelmek Allah’a karşı gelmektir. Cennet anaların ayakları altındadır. Anasına babasına herhangi bir suretle hüzün ve keder veren büyük günah kazanır.

Şunlar en büyük günahlardır;

-Allaha şirk koşmak

-Anaya babaya karşı gelmek

-İnsan öldürmek

-Yalan yere yemin etmek

4: Kardeşlerin Birbirine Karşı Vazifeleri

Kardeşler yekdiğerinin cüzleridir. Hiçbir sebep kardeşleri birbirinden uzaklaştırmamalıdır. Para, servet ve miras gibi herhangi bir maddi şey ile kardeşlik bağını gevşetmememiz, ahlâkî kaidelere uygun değildir.

5: Hısım ve Akraba Arasındaki Vazifeler

Hısım ve akrabalarımıza karşı âile hisleriyle mütehassis olmak, derecelerine göre şefkat ve saygı göstermek, yardıma muhtâc olanlara yardım etmek, onları asla unutmamak, vakit vakit ziyaretlerine gitmek, uzakta bulunanların hediye ve mektuplarla hatırlarını sormak ve böylelikle aile  bağlarını sağlamlaştırmak ahlâkî bir vazifedir.

Dînimiz böyle emretmiştir.

6: Evimizde Hizmet Edenlere Karşı Vazifelerimiz

Yardımcılarımız, aile efrâdından olmamakla beraber, fazilet ve insanlık dini olan dinimiz onları da hakir bir vaziyete düşürmemiş, onlara da tıpkı âile gibi muâmele yapılmasını emreylemiştir. Yardımcılarına kendi yediğinden yedirmek, kendi giydiğinden giydirmek, onlara tahammüllerinden fazla hizmet yüklememek, işlerinde yardım etmek, onları tahrik edip kalplerini kırmamak, edep ve terbiyelerine son derece dikkat etmek  lazımdır. İslamın şiârı budur.

 

* Bu eser, Diyanet İşleri Reisliğince:

1950 yılında 10.000

1953 yılında 10.000

1954 yılında 10.000

1957 yılında 10.000

1958 yılında 10.000

1959 yılında 20.000

1960 yılında 25.000 nüsha olmak üzere sekiz defada

            105.000 adet bastırılmıştır.