Türk Halıları

Halının en eski geçmişi üzerine yapılan bilimsel araştırmalar yoğunlaştıkça, Türklerin anayurdu Orta Asya’nın, aynı zamanda Doğu halısının da ana yurdu olduğu kanısı kesinlik kazanmaktadır. 

1961-1963 yıllarında Anadolu’da kazılar yapan James Mellaart, Konya’nın Çatalhöyük yöresinde halıyı anımsatan yünlü dokuma parçalarına rastlamıştır ki, bunlar o zamana kadar bulunan en eski halı kalıntılarından sayılabilirler. Fakat bu bulguları Türk halısının değil de Anadolu halısının ilk izleri olarak nitelendirmek yerinde olur. Bu vesile ile yüzlerce yıldan beri Anadolu’da yaşayan Türk ulusunun en görkemli yapılarından olan kilim, cicim ve diğer düz dokuma yaygılarını sevecenlikle anmadan geçemeyeceğim.

Anadolu Türk halılarını şu gruplarda toplayabiliriz:

• -          12.-14.yüzyıl Selçuklu halıları,
• -          15.-16.yüzyıl ilk Osmanlı halıları, Hayvan motifli halılar, Çintemani halıları, Bergama, Uşak halıları adı verilen tiplerin ilk örnekleri.
• -          15.yüzyıldan sonra Gördes, Kula, Lâdik, Demirci, Kırşehir, Mucur v.s. yörelerde, nihayet Hereke ve Bandırma’da dokunan ünlü namaz seccadeleri, ince çiçek ve yaprak desenli görkemli saray halıları:
• -          Bursa saray atölyelerinin ilk yapıtları olan şahane halılardan, Hereke, Bandırma, Kayseri, Bünyan ve Sivas’ta dokunan ince, zarif halılara kadar bütün ürünler bu gruba girer.
• -          Kafkasya ve Azerbaycan etkisinde kalmış Doğu Anadolu halıları, Güneydoğu Anadolu’nun Kürt dokumaları, Türk- Suriye dokuma halıları, (Hudut Yörükleri),özellikle son yıllarda büyük ilgi gören (ve bu ilgiyi gerçekten de hak eden) Göçebe Yörüklerin kırsal bölgelere, köylere özgü halıları… 

(Kurt Zipper, Sanat Dünyamız Dergisi, Sayı:10, Mayıs 1977)